Kỹ thuật thi công đà kiềng đúng tiêu chuẩn và lưu ý quan trọng

1. Đà kiềng là gì?

Đà kiềng (còn gọi là giằng móng hoặc giằng tường) là một bộ phận kết cấu nằm ngang, được bố trí nối giữa các cột trong hệ móng công trình, thường nằm sát hoặc gần mặt đất. Đà kiềng có nhiệm vụ:

• Liên kết hệ móng lại với nhau nhằm giảm chuyển vị tương đối giữa các móng

• Chống lún lệch cục bộ

• Chống nứt tường xây do sự lún không đều hoặc chịu tải trọng

• Ổn định phần chân tường và tạo mặt phẳng để bắt đầu xây tường

• Tăng khả năng chịu lực ngang cho công trình

2. Cấu tạo của đà kiềng

Cấu tạo đà kiềng bao gồm các thành phần chính:

• Cốt thép dọc và cốt đai: Được tính toán theo thiết kế kết cấu, thường sử dụng thép CB240, CB300 hoặc CB400.

• Bê tông: Thường dùng bê tông mác 200–250 (M200–M250), tùy vào yêu cầu kỹ thuật và tải trọng công trình.

• Kích thước phổ biến:

  • Chiều cao: từ 200 – 300 mm

  • Rộng: từ 200 – 300 mm

  • Cốt thép dọc: 4–6 thanh Φ12 hoặc Φ14

  • Cốt đai: đai xoắn Φ6 hoặc Φ8, khoảng cách 100–150 mm

Tùy thuộc vào từng loại công trình, nền đất và tải trọng, kích thước đà kiềng có thể thay đổi theo bản vẽ thiết kế kết cấu được duyệt.

3. Kỹ thuật thi công đà kiềng đúng chuẩn

Bước 1: Chuẩn bị vật tư và mặt bằng

• Vệ sinh hố móng, mặt bằng sạch sẽ

• Kiểm tra cao độ đáy đà kiềng so với cốt chuẩn

• Chuẩn bị sắt thép, ván khuôn, máy móc đầy đủ theo khối lượng tính toán

Bước 2: Gia công lắp dựng cốt thép

• Cốt thép phải được gia công đúng chủng loại, đường kính, chiều dài và số lượng theo thiết kế

• Đặt cốt thép đúng vị trí, khoảng cách, dùng con kê bê tông để đảm bảo lớp bê tông bảo vệ ≥ 25mm

• Cố định bằng dây kẽm buộc chắc chắn

• Không để cốt thép bị han gỉ, bám bẩn

Bước 3: Lắp dựng cốp pha

• Dùng ván khuôn gỗ, ván thép hoặc cốp pha nhựa để định hình hình dáng đà kiềng

• Cốp pha phải khít, không hở để tránh mất nước xi măng

• Dùng cây chống hoặc giằng chắc chắn để cốp pha không bị xô lệch khi đổ bê tông

Bước 4: Đổ bê tông

• Trộn bê tông đúng tỷ lệ, ưu tiên dùng bê tông trộn máy hoặc bê tông tươi

• Đổ bê tông liên tục theo từng lớp, tránh gián đoạn

• Sử dụng đầm dùi rung bê tông đều để tránh rỗ, tổ ong

• Sau khi đổ xong, bảo dưỡng ẩm liên tục 7 ngày bằng nước sạch để bê tông đạt cường độ

Bước 5: Tháo dỡ cốp pha

• Sau khoảng 3–5 ngày (tùy thời tiết), khi bê tông đủ cứng thì có thể tháo cốp pha

• Tháo cẩn thận, không làm nứt gãy cạnh đà

4. Các lưu ý quan trọng khi thi công đà kiềng

🔸 Không bỏ qua bước thiết kế

• Mọi công trình đều phải có bản vẽ kết cấu đà kiềng rõ ràng do kỹ sư thiết kế

• Không nên làm theo kinh nghiệm dân gian hoặc “ước chừng” vì sẽ tiềm ẩn rủi ro nghiêm trọng

🔸 Không được thay đổi thép hoặc kích thước tùy tiện

• Việc giảm bớt thép, thay thép nhỏ hơn hoặc điều chỉnh khoảng cách đai sai thiết kế là điều tối kỵ

• Những thay đổi này có thể khiến đà kiềng yếu, mất khả năng liên kết, gây lún hoặc nứt công trình sau này

🔸 Cốt thép phải được bảo vệ đầy đủ

• Cốt thép phải được bao bọc bởi lớp bê tông dày ≥ 25mm để tránh ăn mòn

• Không được để sắt thép lộ thiên hoặc gần mép khuôn

🔸 Không đổ bê tông vào thời tiết xấu

• Nếu trời mưa, nên che chắn kỹ trước khi đổ bê tông

• Tránh đổ vào buổi trưa nắng gắt làm bê tông mất nước nhanh

🔸 Theo dõi quá trình lún, nứt sau khi xây tường

• Nếu phát hiện có vết nứt hoặc nghi ngờ đà kiềng lún, cần kiểm tra lại chất lượng nền móng

• Sửa chữa, gia cố kịp thời để tránh ảnh hưởng toàn bộ kết cấu

5. Vai trò của đà kiềng trong kết cấu tổng thể

Nhiều chủ nhà hoặc thợ tự do thường xem nhẹ vai trò của đà kiềng, nhất là với các công trình nhỏ. Tuy nhiên, nếu thi công không đúng, hậu quả có thể rất nghiêm trọng:

• Tường bị nứt chân, nứt dọc do lún không đều

• Gạch bị nứt gãy, sụp nền

• Cột và móng mất liên kết, ảnh hưởng đến an toàn công trình

Do đó, thi công đà kiềng đúng kỹ thuật chính là nền tảng để đảm bảo sự bền vững – an toàn – lâu dài cho mọi ngôi nhà.